saya mengucapkan tahniah kepada Datuk Seri Johari Abdul Ghani atas pelantikannya sebagai Menteri Pelaburan, Perdagangan dan Industri, dan saya mengalu-alukan keterbukaan beliau serta menyatakan hasrat untuk mengkaji semula Perjanjian Malaysia-Amerika Syarikat mengenai Perdagangan Timbal Balik (ART), termasuk merundingkan semula sebarang terma yang tidak adil atau merugikan kepentingan negara kita.
Ini adalah perjanjian yang telah menerima kritikan daripada pertubuhan masyarakat sivil, parti politik dan ahli akademik, khususnya mengenai ketelusan, ruang dasar dan implikasi jangka panjang kepada Malaysia.
Bagaimanapun, sebarang langkah ke arah ratifikasi mesti berasaskan bukti dan proses demokrasi.
Saya mencadangkan MITI menjalankan Analisis Kos-Faedah yang komprehensif dan Kajian Kepentingan Nasional, yang kedua-duanya mesti dibentangkan di Dewan Ogos dan tertakluk kepada penelitian penuh parlimen sebelum sebarang keputusan dibuat.
Ini dilakukan untuk perjanjian terdahulu seperti TPPA dan CPTPP masing-masing di bawah kerajaan Barisan Nasional dan Perikatan Nasional dan dianggap amalan terbaik dalam rundingan perdagangan.
Kajian ini mesti merangkumi penilaian bab demi bab tentang kesan ekonomi dan sosial, termasuk keuntungan dan kerugian pekerjaan, kesan ke atas harga ubat dan kos penjagaan kesihatan, implikasi untuk perniagaan Bumiputera dan PKS, industri halal, kerugian hasil tarif, kesan pengagihan merentas sektor dan kumpulan, dan tahap perubahan undang-undang dan peraturan domestik yang diperlukan, termasuk penjajaran dengan undang-undang dan piawaian Amerika Syarikat.
Sehingga kajian ini diterbitkan dan dibahaskan di Parlimen, meneruskan dengan ratifikasi atau mempertahankan perjanjian ini secara terbuka akan menjadi tidak bertanggungjawab dari segi prosedur dan tidak boleh dipertahankan secara demokrasi.
Rakyat Malaysia berhak mengetahui siapa yang mendapat manfaat, siapa yang menanggung kos, dan sama ada perjanjian ini benar-benar memberi manfaat kepada ekonomi kita, termasuk perniagaan, pekerja, pengguna, atau terutamanya kepentingan luar.
Malaysia tidak boleh terikat dengan komitmen yang menyempitkan ruang dasar, melemahkan akauntabiliti demokrasi, atau menjejaskan masa depan ekonomi kita.
Prosiding tanpa pendedahan penuh, penilaian berasaskan bukti dan akauntabiliti kepada parlimen akan menjadi kegagalan tadbir urus dan pecah amanah awam.– 20 Disember 2025
Charles Santiago ialah bekas ahli parlimen Klang
